In vogelvlucht

Fabriek opgericht in 1873 in Riedlingen (D) met als produkt breimachines. Na een aantal jaren verplaatst het bedrijf zich naar Neckarsulm. Daar kon het bedrijf zich verder uitbreiden met produktie van fietsonderdelen tot en met complete fietsen. Rond 1900 komen daar motorfietsen bij en in 1905 auto’s.

Echt bekend is de fabriek geworden na de Tweede Wereldoorlog, door bromfietsen (Quickly) en motoren in de jaren ‘50. Racemotoren waren succesvol in 125 en 250-klasse, waarmee men drie keer wereldkampioen en de grootste motorenfabriek ter wereld werd. In 1958 bracht NSU auto’s op de markt onder de naam Prinz. In 1967 volgde de Ro 80, de auto met rotatiemotor die prompt tot auto van het jaar 1968 werd gekozen.

In 1969 volgt een fusie met Auto Union, deel van de Volkswagengroep. De nieuwe naam op de markt werd Audi-NSU. Vier jaar later gaat de onderneming door met de korte merknaam Audi. Het logo bestaat tot op vandaag uit vier ringen.

De Fryske collectie toont u

• De auto’s uit de begintijd van de ontwikkeling, te weten de NSU tweezitter 5/15 uit 1925 en de Phaeton vierzitter uit 1927.
• Alle automodellen ontwikkeld na 1958 tot 1969, van Prinz 3 en 4 t/m Ro 80
• Specials zoals de one off: Leun-sportwagen 1000cc en de Kohlmus, de laatste uit de serie van 50 stuks met (ver)korte wielbasis
• Racewagens, de Delfosse 600cc replica, gebouwd door de oud-voorzitter van de NSU-club Nederland, Hans Broers (1945-2022); de slalomracer 1000cc van Herman Stadler

De Fryske collectie toont u

• De totale ontwikkeling van de motorfietsen viertakt en tweetakt van 1901 t/m 1965, inclusief een compleet overzicht van racemotoren gereden door Nederlandse coureurs als A. van Exel, Ruud Breedt, Nico Voortman, Cees van Dongen. Dit zijn machines die in de jaren ‘53, ‘54, ‘55 wereldkampioen zijn geworden in de 125cc en 250cc klasse. Bekende buitenlandse rijders zijn Werner Haas, Sammy Miller en Mike Hailwood, en John Surtees, de coureur die zowel wereldkampioen werd op de motor als in de auto.
• De complete range NSU Scooters, met als eerste NSU Lambretta, gebouwd in licentie, en de drie nieuw ontwikkelde types Prima – Maxima.

De Fryske collectie toont u

Naast de totale standaard range Quickly mopeds, ook 95% van de Italiaanse fabrikanten die hun bromfietsen uitgerust hebben met de onverwoestbare Quickly-motor. Hedentendage nog steeds de meest gezochte sportbrommers in Europa! Ook in de wegracerij en in betrouwbaarheidsritten, cross en grasbaan, stond de NSU Quickly zijn mannetje. Ze waren in de 50 cc-klasse eind jaren vijftig, begin zestig, zeer succesvol in de grasbaanraces die in Noord-Nederland heel populair waren. Alle tweewielers van deze 50 cc-sporten zijn hier aanwezig.

De Fryske collectie toont u

Van de hoge ‘bi’ een replica van de NSU ‘germania’ tot de veiligheidsfiets en na de overname van Opel ook de NSU Opel-fiets, tot en met de kleurrijke fietsen en sportfietsen van de jaren zestig, zeventig, zijn aanwezig.

De Fryske collectie toont u

Deutz tractoren hebben gemeen met NSU dat zij in de na-oorlogse jaren tot de jaren 80 luchtgekoelde motoren inbouwden. Wij tonen de complete lijn tractoren van 1964: 1 cilinder D15, 2 cilinder D30, 3 cilinder D40, 4cilinder D55 en de 6 cilinder D80. Ook het klein-duimpje, de kaboutertrekker van NSU, de Agria, ontbreekt niet.

Speciale aandacht voor de presentatie van de Wankelmotoren, genoemd naar zijn uitvinder Felix Wankel (1902 -1988). Een meesterstuk van een uitvinding. Vele autofabrikanten namen een licentie van NSU op deze motor, ook bekend als rotatiemotor. Mazda stopte enkele jaren geleden met deze motor, maar komt nu terug met een nieuwe rotatiemotor die in de toekomst op waterstof zal draaien.

Hoe NSU in Nederland kwam

We waren er niet bij, toen NSU voor het eerst de Nederlandse grens overstak. Wat we wel weten is dat Christian Schmidt in 1873 een breimachinefabriek oprichtte en dat in die fabriek in 1886 rijwielen van de band kwamen, van Hoch Rad / Hoge Bi tot veiligheidsfiets.

En we weten dat Hugo Smit Ez uit Heerenveen in 1894 adverteerde met het Pfeil-rijwiel van NSU. Smit zet later een aantal fameuze producten op de markt, van NSU-rijwielen tot de prachtige Smit-kachels.

Kijk bij NSU Legends hoe de Friese industrie en nijverheid zich ontwikkelde.